Spotlight (2015) Review

Lucas Versantvoort / 22 januari 2016

Het is ironisch dat Tom McCarthy tien jaar geleden in HBO's The Wire nog een corrupte journalist speelde en nu een film maakt in de traditie van All the President's Men. Spotlight 'werpt een licht' op de Spotlight-divisie binnen de krant The Boston Globe die in 2002 na een langdurig onderzoek een enorm kindermisbruikschandaal binnen de Katholieke Kerk onthulde. McCarthy bouwt zijn film - en de spanning - langzaam op. Wat Spotlight uiteindelijk echt onderscheidt, is dat het de slachtoffers niet uit het oog verliest. 

In 2001 krijgt The Boston Globe een nieuwe redacteur genaamd Marty Baron. Bij de kennismaking met zijn team vertelt hij over een onlangs verschenen artikel waarin een advocaat beweert dat de aartsbisschop van Boston jarenlang een pedofiele priester heeft beschermd. Baron vraagt zich af waarom niemand in The Boston Globe zich hiermee bezighoudt. Het Spotlight-team begint in opdracht van Baron aan het onderzoek en ontdekt dat deze verdoezeling slechts het topje van de ijsberg is.

Voor een film over een paar journalisten die een groot schandaal ontdekken, is er maar één maatstaf, All the President's Men (1976), de film over Washington Post-journalisten Woodward en Bernstein wiens onderzoek naar het Watergate-schandaal leidde tot de afzetting van president Nixon. Die film had ook wat subtiele thrillerelementen, zoals geheime ontmoetingen en afluisterapparatuur. Tot zo´n thriller ontpopt Spotlight zich niet. Hier vindt de geheimhouding en manipulatie plaats met een 'vriendelijke' schouderklop en een aantal 'ons kent ons'-opmerkingen. Wel slaagt Spotlight erin, net zoals All the President’s Men, het gevoel over te brengen dat je samen met de hoofdpersonen alles aan het ontdekken bent. In beide films weet je de uitkomst al, maar de reis blijft even spannend en de ontdekkingen even ontluisterend. 

Ook knap is dat regisseur McCarthy niet vervalt in het veroordelen van het katholieke geloof, iets wat gezien dit onderzoek naar de misstanden in de Katholieke Kerk heel makkelijk en begrijpelijk zou zijn. McCarthy zei in een interview dat hij met de film niet het geloof wil aanvallen, maar een verhaal over de kracht van journalistiek wil vertellen. Toch vervalt McCarthy niet in het verheerlijken van journalistiek. Natuurlijk staat een film als Spotlight volledig achter de morele kracht van onderzoeksjournalistiek, maar McCarthy zet de journalisten niet op een voetstuk. Hij benadrukt dat dit ook maar mensen zijn die fouten maken. Zo blijkt bijvoorbeeld dat een van de redacteurs al jaren eerder betrokken was bij een artikel over een pedofiele priester, maar nu spijt heeft dat hij toen niet nader onderzoek heeft gedaan. McCarthy kijkt met een kritisch oog naar de journalisten en menselijk gedrag in het algemeen. Hij had heel makkelijk dit ogenschijnlijk kleine detail achterwege kunnen laten en het nobele streven van het Spotlight-team kunnen verheerlijken, maar als een ‘echte journalist’ bekijkt McCarthy de situatie van meerdere kanten.

Spotlight is niet alleen een waardig geestelijk opvolger van All the President's Men, maar stijgt ook boven die film uit vanwege de empathie voor dit emotionele verhaal en voor de slachtoffers.