Joy (2015) Review

Lucas Versantvoort / 24 januari 2016

If awards are an indication of a film’s success, then Joy, the most recent effort by director David O. Russell’, would be his worst. Where The Fighter, Silver Linings Playbook and American Hustle were swimming in awards, there appears to be something missing in his variation on the American Dream.

            Even when Joy was still a little girl, it was apparent she had a creative spirit. Her grandma’s always assured her she’d one day be successful. But as the years went on, the only thing in which she became a success was caring for her dysfunctional family. She’s a grown woman now, living with her mother. She takes care of her daughter, her ex is living in the basement, her mother’s been obsessed with her regularly scheduled soap operas ever since her divorce and now, her father’s occupied the basement as well, much to her mother’s dismay. As if that isn’t enough, she works at an airline where she’s bombarded daily with other people’s complaints. You can imagine she has little patience for these people and their ‘problems’. Soon, however, her creative side resurfaces and she invents a new kind of mop, the Miracle Mop. As she tries to turn it into a nationwide success, she discovers that not only is the world of business a veritable minefield, she also gets much resistance from those you’d think would support her the most, her family.

            Those familiar with director Russell’s output know they’re in for a swinging mix of humor and drama. The tone in Joy is slightly more on the serious side, however, and rightly so. You won’t find any extreme humor like Bradley Cooper tossing A Farewell to Arms out the window here. Russell does look at Joy’s relationship with her family in a humorously cynical way, ensuring that the film – as opposed to her mother’s soap operas – never devolves into melodrama.

            The problem with a film like Joy is that you know the ending in advance. True stories like these are appealing, because they provide a boost to the American Dream. After all, who in their right mind would watch a film about the futility of hard, painstaking work? Therefore, it’s Russell’s job to ensure the actual journey is engrossing. In this he succeeds, despite the occasionally strange balancing act between humor and drama. You really feel like you’re experiencing Joy’s rise to glory. Where at one point, she was refereeing her parents’ usual fights, now she’s talking to industry big shots. The film’s at its best when Russell zooms in on Joy’s ‘relationship’ with her family. It’s the kind of family that’s only capable of providing financial aid, not emotional aid. Despite all their ‘help’, you realize Joy is doing everything on her own after all. You share the sense that she constantly feels surrounded by vultures disguised as people.

            Although Russell provides a better, less extreme balance between comedy and drama, there’s still something surprisingly unmoving about the end result which is a shame, because emotion is a crucial factor in a what is essentially an underdog story. Maybe it’s Russell’s stylistic tendencies, the occasionally poor comedy, the predictability or perhaps it’s the fact that it’s such an obvious homage to the American Dream. Even so, the film is worth a watch because Joy’s road to success does remain fascinating.

Dutch version / Nederlandse versie

Als filmprijzen een indicatie geven van het succes van een film, dan zou Joy, de nieuwste film van regisseur David O. Russell, diens slechtst ontvangen film van de afgelopen jaren zijn. Waar The Fighter, Silver Linings Playbook en American Hustle nog flink in de prijzen vielen, lijkt er iets te ontbreken in deze variatie op de Amerikaanse Droom.

Joy was nog een klein meisje toen haar enorme creativiteit zich al openbaarde. Haar oma heeft haar altijd al verzekerd dat zij later extreem succesvol zou worden. Maar naarmate de jaren verstreken, moest zij steeds meer voor haar disfunctionele familie zorgen. Nu is ze volwassen. Ze zorgt voor haar dochtertje, haar ex woont in de kelder, haar moeder kijkt sinds haar scheiding onafgebroken naar soapseries en haar vader woont sinds kort ook in de kelder. Alsof dat nog niet genoeg is, heeft ze een baan bij een vliegmaatschappij waar ze dag in dag uit wordt geconfronteerd met de klachten van reizigers. Niet geheel verrassend dus dat ze daar weinig geduld voor heeft. Haar creatieve kant komt echter weer tevoorschijn en ze vindt een nieuw soort zwabber uit, de Miracle Mop. Nu nog de taak om die aan de man te krijgen. Niet alleen blijkt de zakenwereld een waar mijnenveld te zijn, maar ze ondervindt ook continu tegenstand van de mensen van wie je toch de meeste steun zou verwachten, haar familie.

Wie de eerdergenoemde films van Russell heeft gezien, weet dat je meestal een swingende mix van humor en drama te wachten staat. Deze schwung is weer volop aanwezig, maar de toon is iets serieuzer. Van extreme humor, zoals in Silver Linings Playbook wanneer Bradley Cooper A Farewell to Arms uit het raam gooit, is hier weinig te bekennen. Russell kijkt wel met een humoristisch en cynisch oog naar Joy's relatie met haar disfunctionele familie wat ervoor zorgt dat de film - in tegenstelling tot de soapseries waar Joy's moeder naar kijkt - nooit in melodrama vervalt. De film is een wat soepelere en beter uitgevoerde tragikomedie dan bijvoorbeeld Silver Linings Playbook. 

Het probleem met een film als Joy is dat je het einde al weet. Een dergelijke film is natuurlijk vooral gemaakt, omdat extreem doorzettingsvermogen resultaten oplevert. Niemand wil een film zien met het motto: 'hoe hard je ook werkt, het levert je niets op'. Aan Russell dus de taak om vooral de reis naar het onvermijdelijke einde op een spannende boeiende wijze te verfilmen. Dit lukt hem, ondanks de soms stroeve mengeling van drama en humor. Naarmate Joy steeds meer vooruitgang boekt, voel je de reis die inmiddels is afgelegd, hoe zij begon als huisvrouw die voor alles en iedereen zorgde en hoe ze nu praat met tv-maatschappijen om haar Miracle Mop te verkopen. Wanneer Russell inzoomt op Joy's stroeve relatie met haar familie is de film op z'n best. Het zijn familieleden die haar financieel wel willen helpen, maar niet in staat zijn om Joy van emotionele steun te voorzien. Ondanks alle hulp doet Joy toch alles 'alleen' en deel je haar frustratie dat ze altijd omringd lijkt te zijn door aasgieren. 

Hoewel regisseur Russell zijn extreme stijl enigszins intoomt en een betere balans vindt tussen humor en drama, zit er toch iets in de film dat je onberoerd laat en emotie is juist cruciaal bij een underdogverhaal. Misschien zijn het de stilistische keuzes van Russell, de soms mislukte pogingen tot humor, de voorspelbaarheid of de overduidelijke ‘ode’ aan de Amerikaanse Droom die weerstand oproepen. Desondanks is de film de moeite waard, omdat Joy's moeizame weg naar succes fascinerend blijft.